مالکیت فکری چیست؟
منظور از دارایی فکری (Intellectual Property) آن دسته از تولیدات و خروجی‌های افراد و سازمانها است که حاصل خلاقیت ذهنی آنها بوده و به شکل محصولی منحصر به فرد، تحت حمایت قانون، برای صاحب خود ارزش آفرینی می کنند.
مهمترین این دارایی‌ها:
- پتنت یا ثبت اختراع
- علامت یا نام تجاری
- طرح صنعتی
- اسرار تجاری
- کپی‌رایت
- نشان جغرافیایی
مالکیت فکری، بنا به تقسیم‌بندی سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)، به دودسته اصلی تقسیم می‌شود:
- مالکیت صنعتی، شامل پتنت‌ها، نشان‌ها و علائم تجاری، طراحی‌های صنعتی و نشانه‌های جغرافیایی؛
- کپی‌رایت، شامل آثار ادبی (مانند رمان، شعر و نمایشنامه)، فیلم، موسیقی، آثار هنری (مانند نقشه‌ها، نقاشی‌ها، عکس‌ها و مجسمه‌ها) و همچنین طراحی‌های معماری. حقوق مرتبط با کپی‌رایت که اصطلاحاً «Related Rights» نامیده می‌شود، شامل حق اجرای هنرمندان بابت عملکردشان در اجرای آثار فوق، حق پخش در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی و مواردی از این قبیل می‌باشد.
لازم به ذکر است که اسرار تجاری را نیز می‌توان گونه‌ای از دارایی‌های فکری دانست که به دلیل عدم برخورداری از حفاظت‌های قانونی، تا حدی متمایز از دیگر انواع مالکیت فکری است.
حقوق مالکیت فکری، مشابه با هر حق مالکیت دیگری، به صاحبانش، اعم از مخترع یا صاحب‌امتیاز یک پتنت، مالک یک نشان تجاری، نویسنده یا شاعر یک اثر ادبی و یا مالک یک طرح صنعتی متمایز، کمک می‌کند تا از نتایج و منافع کار خود و سرمایه‌گذاری‌های انجام‌گرفته در راستای خلق و توسعه آن، بهره‌مند شده و مانع از سوءاستفاده‌های احتمالی دیگران شوند.
امروزه، مالکیت فکری به‌صورت گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد.
Resource: https://patentoffice.ir